راهنمای جامع دریافت کارت مرزنشینی: کلید طلایی برای تجارت قانونی در مناطق مرزی ایران

کارت مرزنشینی یا کارت مرزی یک مجوز رسمی برای مرزنشینان است تا در چهارچوب قانون، از سهمیه ها و معافیت های گمرکی مشخص بهره مند شوند و کالاهای تعیین شده را از طریق تعاونی های مرزنشینان مبادله کنند. ثبت نام در سامانه مرزنشینان، استعلام کارت مرزنشینی با کارت ملی، فعالسازی کارت مرزنشینی و تمدید کارت مرزنشینی همگی به صورت برخط انجام می شود.

مطابق مصوبات کارگروه ماده ۱۲ قانون ساماندهی مبادلات مرزی، فهرست کالاهای قابل ورود به روز شده و در سامانه های رسمی پیاده سازی می شود.

مقدمه

کارت مرزنشینی ابزاری برای توسعه تجارت خرد مرزی، مدیریت شفاف مبادلات و بهبود معیشت مرزنشینان است. این کارت با هدف کاهش قاچاق، هدایت تقاضا به مسیر قانونی و ایجاد دسترسی منصفانه به بازارهای همسایه صادر می شود. مرزنشینان پس از ثبت نام مرزنشینان و تایید در سامانه مرزنشینان، از امتیازاتی مانند تخفیف حقوق ورودی برای گروه های کالایی مصوب و تسهیل در تشریفات بهره می برند. چارچوب معافیت ها و سقف ها منطقه ای است و بر اساس «درجه محرومیت» و مصوبات سالانه تنظیم می شود.

کارت مرزنشینی چیست و چه کاربردی دارد؟

کارت مرزنشینی که گاهی به کارت پیله وری نیز شناخته می شود، به ساکنان مناطق مرزی اختصاص دارد تا از طریق تعاونی های مرزنشینان دادوستد قانونی انجام دهند. این کارت دسترسی به سهمیه کالاهای مجاز، معافیت های محدود گمرکی و امکان فعالیت در بازارچه های مرزی را فراهم می کند. علاوه بر نسخه فیزیکی، کارت الکترونیک مرزنشینان نیز برای سهولت خدمات و پیگیری پرونده ها استفاده می شود.

نقش کارت مرزنشینی در تجارت مرزی و معیشت

این کارت ضمن کاهش هزینه های مبادله و زمان ترخیص، مسیر مطمئن تری برای ورود کالاهای اساسی و پرمصرف مناطق مرزی ایجاد می کند. به این ترتیب، کسب و کارهای خرد و متوسط مرزی رونق می گیرند و چرخه تامین به صورت شفاف مدیریت می شود. به روزرسانی های ادواری فهرست کالاها نیز با هدف تنظیم بازار و کنترل واردات انجام می شود.

شرایط لازم برای دریافت کارت مرزنشینی

مدارک مورد نیاز برای ثبت نام

• شناسنامه و کارت ملی متقاضی و افراد تحت تکفل
• مدارک سکونت معتبر در پهنه مرزی (گواهی شورای محل، اجاره نامه معتبر یا تاییدیه بخشداری)
• مدارک نظام وظیفه برای متقاضیان مرد
• عکس پرسنلی
• فرم ثبت نام کارت مرزنشینی تکمیل شده
• در صورت درخواست بانک عامل، ثبت شماره حساب در سامانه مرزنشینان جهت واریزی ها و ارتباطات مالی مرتبط با تعاونی

ورود اطلاعات و تایید آن از مسیر الکترونیکی سامانه مرزنشینان انجام می شود.

شرایط عمومی ثبت نام

• سکونت مستمر در مناطق مرزی: متقاضی باید حداقل به مدت سه سال متوالی در یکی از مناطق مرزی کشور سکونت داشته باشد.
• حداقل سن ۱۸ سال: متقاضی باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشد.
• عدم اشتغال در دستگاه های دولتی: افراد شاغل در دستگاه های دولتی مجاز به دریافت این کارت نیستند.
• وضعیت نظام وظیفه (برای مردان): داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت الزامی است.
• عدم محکومیت کیفری مؤثر: متقاضی نباید دارای سابقه کیفری باشد که مانع از فعالیت های تجاری قانونی شود.

نحوه ثبت نام در سامانه مرزنشینان

ثبت نام کارت مرزنشینی به صورت ترکیبی انجام می شود: تشکیل پرونده حضوری در بخشداری یا تعاونی و سپس تایید و تکمیل درگاه کاربری در سامانه مرزنشینان. پس از راه اندازی پرتال، متقاضی با کد ملی وارد می شود و اطلاعات خود را تایید و ارسال می کند. آدرس عملیاتی درگاه یکپارچه، زیرساخت شرکت تار برای وزارت صمت است.

استعلام کارت مرزنشینی با کارت ملی

برای استعلام و پیگیری صدور کارت مرزنشینی، تمدید یا اصلاح اطلاعات، کافی است وارد پورتال شده و با کد ملی و کد تایید پیامکی، وضعیت پرونده مشاهده شود. این مسیر «پیگیری آنی صدور یا تمدید کارت مرزنشینی» را ممکن می کند.

فعالسازی کارت مرزنشینی و خدمات روی کارت

پس از صدور، فعالسازی کارت مرزنشینی و استفاده از خدمات مرتبط (مثل دسترسی به سهمیه بازارچه مرزی) از طریق کارتابل انجام می شود. اگر کارت شما نسخه کارت الکترونیک مرزنشینان باشد، خدماتی مانند اصلاح آدرس، درخواست المثنی، اضافه یا حذف افراد تحت تکفل و مشاهده سوابق نیز در سامانه فعال است.

پیگیری صدور کارت مرزنشینی

پیگیری صدور کارت مرزنشینی و وضعیت پرونده از طریق همان حساب کاربری امکان پذیر است؛ نیازی به مراجعه حضوری نیست. در صورت نیاز به رفع نقص مدارک، پیام سیستمی در کارتابل نمایش داده می شود.

تمدید کارت مرزنشینی و مدارک لازم برای تمدید کارت مرز نشینی

اعتبار کارت معمولا یک ساله است و تمدید کارت مرزنشینی به صورت برخط انجام می شود. مدارک لازم برای تمدید کارت مرز نشینی شامل کارت ملی، عکس جدید در صورت تغییر چهره، به روزرسانی آدرس و تایید سکونت و تکمیل فرم تمدید است. پس از ارسال، نتیجه در کارتابل نمایش داده می شود و کارت جدید صادر می گردد.

مزایای کارت مرزنشینی برای تجار و مرزنشینان

• معافیت ها و تخفیف های حقوق ورودی بر اساس منطقه و گروه کالایی (برای ارزاق تا ۱۰۰ درصد و برای سایر کالاها تا ۵۰ درصد، متناسب با درجه محرومیت منطقه)
• تسهیل تشریفات و کاهش هزینه های لجستیک در مسیرهای مرزی
• دسترسی مستقیم تر به بازارهای کشورهای همسایه از مسیر رسمی
• امکان استفاده از سهمیه های تعاونی ها و ابزارهای الکترونیک برای پیگیری پرونده و وضعیت کارت

تفاوت «کارت مرزی» با «کارت الکترونیک مرزنشینان»

«کارت مرزی» به عنوان عبارت عام برای کارت مرزنشینی به کار می رود. «کارت الکترونیک مرزنشینان» نسخه دیجیتالی کارت است که با خدمات آنلاین یکپارچه شده و ردیابی وضعیت، تمدید، مشاهده خدمات بازارچه مرزی و اصلاحات پرونده را ساده می کند.

نکات مهم درباره سامانه پیامک مرزنشینان

در حال حاضر سرشماره رسمی برای «سامانه پیامک مرزنشینان» اعلام عمومی نشده و مسیر استاندارد پیگیری، همان کارتابل الکترونیک است. برخی پایگاه های راهنما نیز این موضوع را تاکید کرده اند.

فهرست کالاهای قابل ورود با کارت مرزنشینی

مبنای حقوقی: تعیین فهرست کالاهای مجاز برای مرزنشینان به شکل منطقه ای انجام می شود و بر اساس مصوبات «کارگروه ماده ۱۲ قانون ساماندهی مبادلات مرزی» به روز و در سامانه جامع تجارت پیاده سازی می شود. در ۵ آبان ۱۴۰۳، سامانه جامع تجارت از به روزرسانی فهرست خبر داد و فایل فهرست اقلام با ردیف های تعرفه منتشر شد. توجه کنید که جزئیات می تواند در هر استان متفاوت باشد و نسخه های اکسل رسمی شامل ریز HS است.

گروه های اصلی و نمونه اقلام (بر اساس آخرین اطلاعیه ها و مصوبات)

• ارزاق و مواد غذایی اساسی: برنج، قند و شکر، چای، انواع حبوبات.
• نهاده های دامی و آبزیان: خوراک دام، طیور و آبزیان.
• ادویه ها و اقلام سنتی منتخب: زردچوبه، فلفل سیاه، زنجبیل، هل، میخک، دارچین.
• تجهیزات و اقلام مخصوص معیشت و تولید مرزی: قطعات یدکی ماشین آلات کشاورزی، موتور ژنراتور تا توان مشخص، کمپرسور یخچال و کولر، اقلام مرتبط با لنج سازی در نواحی ساحلی (چوب ساج، میخ و ابزار لنج سازی، روغن سیفه)، سیم قفس صید و قلاب ماهیگیری برای شاغلان صید.
• سایر اقلام منتخب طبق جداول هر سال: مثال هایی نظیر بر اساس مصوبه قدیمی تر «کولر گازی برای هر خانوار» یا «چرخ خیاطی خانگی/صنعتی برای سهمیه گروهی» که ممکن است در به روزرسانی های جدید دستخوش تغییر سقف یا محدودیت منطقه ای شده باشند. حتما نسخه اکسل سال جاری را مبنا قرار دهید.

نکته بسیار مهم: فهرست «کامل» در قالب فایل اکسل رسمی با ردیف تعرفه در سامانه های مربوط منتشر می شود و ممکن است تعداد اقلام در برخی ابلاغیه های استانی به ۹۷ قلم و بیشتر برسد. آنچه در بالا می بینید، جمع بندی گروه های اصلی و نمونه اقلام است؛ برای اجرا، همیشه فهرست اکسل به روز همان سال و همان استان ملاک است.

شرایط و سقف معافیت ها

• ارزاق عمومی: تخفیف از ۳۰ تا ۱۰۰ درصد
• سایر کالاها: تا ۵۰ درصد، بسته به درجه محرومیت منطقه
• رعایت مجوزهای بهداشتی و استانداردهای ملی و ممنوعیت ورود از کشورهای ممنوع المعامله الزامی است.

«ته لنجی» یا «ملوانی»؛ تفاوت با کارت مرزنشینی

«ته لنجی» مسیر دیگری است که به ملوانان و خدمه شناورها سهمیه ورود کالا می دهد و سیاست گذاری آن متفاوت از کارت مرزنشینی است. فهرست و سقف های ته لنجی جداگانه ابلاغ می شود و ممکن است به طور دوره ای تغییر کند (برای نمونه، در خوزستان به ۹۷ قلم اشاره شده و محدودیت وزنی اخیرا تعدیل شده است). اگر فعالیت شما ملوانی نیست، صرفا به مقررات کارت مرزنشینی و تعاونی مرزنشینان توجه کنید.

مراحل ثبت نام کارت مرزنشینی (قدم به قدم)

۱- احراز شرایط و آماده سازی مدارک

• سکونت در محدوده های مرزیِ مصوب استان (طبق قانون/آیین نامه ساماندهی مبادلات مرزی)
• سن ۱۸+، نداشتن سوءپیشینه مؤثر، وضعیت روشن نظام وظیفه (آقایان) و عدم اشتغال در دستگاه های دولتی (حسب شیوه نامه های استانی).
• مدارک پایه: شناسنامه و کارت ملی (سرپرست و افراد تحت تکفّل)، گواهی سکونت معتبر (تایید بخشداری/شورای محل/اجاره نامه)، عکس پرسنلی.
• (در صورت اعلام استانی) اطلاعات بانکی برای «ثبت شماره حساب» نزد سامانه/تعاونی.

مبنای کلی سیاست گذاری و سهمیه ها، قانون و آیین نامه «ساماندهی مبادلات مرزی» و مصوبات شورای ساماندهی در استان هاست.

۲– تشکیل پرونده اولیه در بخشداری/تعاونی مرزنشینان/دفاتر پیشخوان دولت

• ابتدا به یکی از این مراجع در محل سکونت مراجعه کنید تا هویت و سکونت شما تأیید و پرونده اولیه تشکیل شود.
• دفاتر پیشخوان به عنوان بازوی اجرایی ثبت نام/صدور کارت در پروژه ملی مرزنشینی نقش دارند.

۳– ورود به «سامانه یکپارچه مدیریت مرزنشینان»

• در سال ۱۴۰۴، نشانی عملیاتی سامانه marz.taarco.ir است (مجری: شرکت «تار» به سفارش وزارت صمت).
• مسیر ورود: «ورود مرزنشینان» → وارد کردن کد ملی + کد امنیتی + شماره موبایل (به نام متقاضی) → دریافت کد تأیید پیامکی (OTP) → ورود به کارتابل.

۴– تکمیل «فرم ثبت نام» و بارگذاری اطلاعات

• در کارتابل، فرم الکترونیکی را کامل کنید: مشخصات هویتی، نشانی و کد پستی، افراد تحت تکفّل، اطلاعات تماس.
• مدارک اسکن شده را بارگذاری کنید.
• اگر استان شما الزام کرده باشد، ثبت شماره حساب را نیز در همین مرحله انجام دهید تا برای تعاملات مالی/اعلان ها آماده باشد.

۵– ارسال درخواست و پیگیری آنی در کارتابل

• پس از ثبت، پرونده به صورت سیستمی برای بررسی دستگاه های ذی ربط استانی ارجاع می شود (مطابق چارچوب شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان).
• وضعیت پرونده را از مسیر «مشاهده اطلاعات مرزنشین» ببینید؛ این همان «پیگیری آنی صدور/تمدید» است.

۶– رفع نواقص احتمالی و تأیید نهایی

• اگر پیام «نقص مدارک/اطلاعات» دریافت کردید، در همان کارتابل اصلاح و دوباره ارسال کنید.
• پس از تطبیق و تأیید (استانی/بین بخشی)، وارد مرحله صدور می شود. (مرجع بررسی براساس قانون، ساختارهای استانیِ ساماندهی مبادلات هستند.)

۷– پرداخت هزینه های اداری (درصورت اعلام)

• هزینه های پردازش/صدور، طبق ابلاغ سال جاری هر استان/مرجع اعلام می شود و معمولاً از طریق درگاه آنلاین سامانه یا طبق راهنمایی تعاونی/بخشداری وصول می گردد. (مبلغ و رویه ممکن است استانی/زمانی متفاوت باشد.)

۸– صدور، فعالسازی کارت و استفاده از خدمات

• پس از صدور، کارت مرزنشینی شما (فیزیکی یا کارت الکترونیک مرزنشینان) در سامانه ثبت و قابل استفاده می شود.
• فعالسازی و خدمات (مشاهده سوابق، اصلاح اطلاعات، درخواست المثنی، تمدید) از داخل کارتابل سامانه انجام می شود.

۹– تمدید کارت (پس از پایان اعتبار)

• از کارتابل مسیر «تمدید و صدور مجدد» را انتخاب کنید و مدارک/نشانی را به روزرسانی کنید؛ نتیجه به صورت سیستمی اطلاع رسانی می شود.

نکات مهم اجرایی (برای جلوگیری از رد یا تأخیر)

• نشانی و محدوده مرزی را دقیق وارد کنید؛ کوچک ترین مغایرت باعث «رفع نقص» یا تعلیق می شود.
• شماره موبایل به نام شما باشد تا پیامک های احراز هویت برسد.
• برای استعلام، همیشه از کارتابل سامانه marz.taarco.ir استفاده کنید؛ این مسیر رسمی «مشاهده وضعیت» است.
• سیاست ها/فهرست کالاهای مجاز و سهمیه ها استان به استان و سال به سال به روزرسانی می شود؛ ابلاغیه های تازه شورای ساماندهی استان و فایل های رسمی را ملاک عمل بگیرید.

یک توضیح کوتاه درباره آدرس سامانه

در برخی محتواهای قدیمی تر، از نشانی های دیگری نام برده شده؛ در سال ۱۴۰۴ نشانی عملیاتی برای کاربران مرزنشین «marz.taarco.ir» (مجری: شرکت «تار» به سفارش وزارت صمت) اعلام شده و توسط منابع مختلفِ راهنمای کاربری نیز همین مسیر توضیح داده می شود.

• مدارک باید کامل و معتبر باشند تا از رد درخواست جلوگیری شود.
• متقاضیان باید از هرگونه ارائه اطلاعات نادرست خودداری کنند، زیرا در صورت کشف مغایرت، کارت مرزنشینی باطل شده و فرد از دریافت مجدد آن محروم می شود.
• پیگیری وضعیت درخواست از طریق سامانه مرزنشینان امکان پذیر است و نیازی به مراجعه حضوری نیست.

خطاهای رایج و توصیه های کاربردی

• اطلاعات سکونت را دقیق وارد کنید؛ مغایرت آدرس یا مرز تحت پوشش منجر به رد یا تعلیق می شود.
• «ثبت شماره حساب در سامانه مرزنشینان» را به روز نگه دارید تا در تعامل با تعاونی و بانک عامل مشکلی پیش نیاید.
• برای «پیگیری آنی صدور یا تمدید کارت مرزنشینی» همیشه از کارتابل استفاده کنید؛ پیامک رسمی اعلام نشده است.

جمع بندی و نتیجه گیری

کارت مرزنشینی چارچوبی قانونی برای مرزنشینان است تا از طریق سامانه مرزنشینان و تعاونی ها، واردات و صادرات کالاهای مصوب را با هزینه کمتر و شفافیت بیشتر انجام دهند. کلید موفقیت، ثبت نام در سامانه مرزنشینان، تکمیل دقیق فرم ثبت نام کارت مرزنشینی، نگهداشت مدارک برای تمدید کارت مرزنشینی و استفاده از استعلام کارت مرزنشینی با کارت ملی جهت رصد لحظه ای وضعیت است.

فهرست کالاهای مجاز، منطقه ای و به روزشونده است؛ پس در عمل، همیشه فایل اکسل رسمی سال جاری و استان خود را ملاک قرار دهید.

منابع و مطالب کاربردی:

قانون ساماندهی مبادلات مرزی – متن رسمی در مرکز پژوهش‌های مجلس

آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی مبادلات مرزی – متن کامل در مرکز پژوهش‌های مجلس

بخشنامه سازمان توسعه تجارت درباره «آخرین فهرست اقلام قابل ورود مرزنشینان و شرکت‌های تعاونی» (ابلاغیه رسمی – ۱۴۰۳/۱۰/۱۲)

قانون ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ملوانی) و ایجاد اشتغال پایدار مرزنشینان (قانون تازه‌تر مرتبط با تجارت مرزی)

سامانه یکپارچه مدیریت مرزنشینان (مرجع عملیاتی marz.taarco.ir) – صفحه معرفی رسمی سامانه نزد مجری (شرکت تار)

خبر به‌روزرسانی «فهرست کالاهای مجاز مرزنشینان» در سامانه جامع تجارت (پوشش رسانه‌ای معتبر)

سوالات متداول در مورد کارت مرزنشینی