راهنمای جامع آموزش صادرات کالا

صادرات ازجمله فعالیت‌های اقتصادی است که نقشی مهم در توسعه و رشد اقتصادی کشورها دارد و آشنایی با اصول و نکات این امر ضروری است.

آموزش صادرات:

بلوغ هر صنعتی مشروط به صادرات آن است و آموزش اصول صادرات برای هر کسب و کاری که به دنبال گسترش بازارهای خود به خارج از کشور است امری است اجتناب ناپذیر.

اگر آموزش‌های لازم در زمینه‌ی صادرات انجام نگیرد، فرد با مشکلات و چالش‌های متعددی مواجه خواهد شد که در ادامه به مواردی از آنها اشاره می‌کنیم:

عدم آشنایی با قوانین و مقررات صادراتی موجب نقض آنها شده که می‌تواند جریمه‌های سنگین و حتی ممنوعیت صادرات به برخی کشورها را در پی داشته باشد. در امر تجارت، وجود یک سری از اسناد و مدارک الزامی است و عدم آگاهی از این مدارک یا عدم وجود آنها موجب به وجود آمدن مشکلات زیادی می‌شود.

به عنوان مثال، بارنامه‌ی دریایی، که حکم سند مالکیت بار را دارد و در صورت مفقود شدن این سند مشکلات زیادی برای بار و طرفین مرتبط با حمل و نقل به وجود می‌آید:

• تاخیر در ترخیص کالا: بدون این سند، گمرک و سایر مقامات نظارتی قادر به تایید مالکیت و مشخصات کالاها نخواهند بود و موجب تاخیر در ترخیص کالا می‌شود.
• مشکلات در اثبات مالکیت: در صورت نبودن این سند، اثبات مالکیت کالا برای وارد کننده یا سایر طرفین دشوار می‌شود و ممکن است به دعاوی قانونی منجر شود.
• مشکلات لجستیکی و پیگیری بار:  بارنامه‌ی دریایی اطلاعات مهمی درمورد حمل و نقل کالاها مانند مشخصات کالا، مقصد، فرستنده و گیرنده را فراهم می‌کند و بدون این اطلاعات، پیگیری و مدیریت حمل و نقل بارها بسیار دشوار خواهد بود که ممکن است منجر به گم شدن بار و یا ارسال بار به مقصد اشتباهی شود.
• در نظر گرفتن شرایط حمل و نقل کالا
• مسایل بیمه‌ای: بسیاری از شرکت‌های بیمه نیاز به ارایه‌ی بارنامه‌ی دریایی به عنوان مدرک حمل و نقل کالا دارند. در صورت عدم وجود این سند ممکن است مشکلاتی در پوشش بیمه‌ای کالاها به وجود آید و در صورت وقوع خسارت، دریافت غرامت بیمه‌ای دشوار خواهد بود.

اصول صادرات

آگاهی از اصول و قوانین صادراتی به شما کمک می‌کند تا به صورت موفق و پایدار در این حوزه فعالیت کنید. در این بخش به برخی از اصول صادرات اشاره می‌کنیم:

1 – تحقیق و تحلیل بازار:

اولین گام شناخت بازار هدف و تحلیل نیازها و ترجیحات مصرف کنندگان در آن بازارهاست.

از جمله روش‌های شناخت بازار هدف استفاده از وب سایت  trade map  می‌باشد که به شما کمک می‌کند آمار وارداتی کشور مورد نظر خود را بررسی کنید که هر محصول از کدام کشور، با چه مقداری، چه قیمتی و چه کیفیتی وارد می‌شود.

از دیگر روش‌های موثر می‌توان بازاریابی میدانی را نام برد. شما می‌توانید شخصا به کشور مورد نظر سفر کرده و از نزدیک با بازار آن کشور آشنا شوید که نیازمند برنامه ریزی دقیق می‌باشد. می‌بایست از قبل برنامه ریزی کنید که چه روز و چه ساعتی به کدام بازار بروید و پیش از سفر با شرکت‌های مورد نظر قرار ملاقات تعیین کنید و از برنامه ریزی مالی نیز غافل نشوید.

ارتباط گرفتن با افراد ساکن کشور هدف از طریق شبکه‌های اجتماعی نیز یکی دیگر از روش‌های شناخت و تحلیل بازار می‌باشد.

2 – انتخاب محصول و بازار هدف:

• برای انتخاب محصول باید معیارهایی را مد نظر داشته باشید :
• در ابتدا بهتر است که با تولیدکنندگان ارتباط نزدیکی داشته باشید و از اهلیت آنها مطمین باشید و بتوانید محصول را با قیمت خوبی از آنها بگیرید.
• می‌بایست اطلاعات فنی خود را درباره‌ی محصول بالا ببرید.
• درباره‌ی محبوبیت کالا در بازارهای بین المللی اطلاعات کافی را به دست آورید.
• مزیت‌های رقابتی محصول خود را پیدا کنید.

برای انتخاب بازار هدف نیز باید معیارهایی را مد نظر داشته باشید:

• در ابتدا با تحقیق و جست و جو باید ببینید که کدام کشور به محصول شما نیاز دارد.
• با استفاده از سایت گمرک (www.irica.ir) و یا سایت trademap  می‌توانید ببینید که چه محصولی از چه کشوری وارد کشور مورد نظر شما می‌شود.
• بهتر است به سراغ کشورهای در حال توسعه مانند آفریقا بروید که رقبای کمتری حضور دارند.
• با آداب و رسوم و زبان کشور مورد نظر خود آشنایی داشته باشید.
• بهتر است کشوری را انتخاب کنید که به ایران نزدیک باشد تا در هزینه‌های حمل و نقل صرفه جویی شود.

3 – تدوین استراتژی‌های صادرات:

استراتژی‌های صادرات مجموعه‌ای از برنامه‌ها و تصمیماتی است که یک شرکت برای ورود محصولات خود به بازارهای جهانی تدوین می‌کند که در ادامه به چند مورد از این استراتژی‌ها می‌پردازیم:

• مشخص کردن دلایل خود برای صادرات: در ابتدا باید بدانید که اهداف و دلایل صادراتی‌ شما چیست. به عنوان مثال به دنبال افزایش گردش مالی هستید، به دنبال بازارهای جدید هستید و یا مشتری‌های شما انتظار دارند که در عرصه‌ی بین المللی فعالیت کنید.
• مشخص کردن ریسک‌های صادراتی: برای ورود به بازارهای صادراتی باید با ریسک‌های موجود در این بازارها آشنا شوید. به عنوان مثال تغییرات در نرخ ارز می‌تواند سودآوری صادرات را تحت تأثیر قرار دهد و یا تاخیر در حمل و نقل کالا می‌تواند به کاهش اعتماد مشتریان منجر شود.
• تعیین بودجه: این بخش نیازمند تحلیل دقیق هزینه‌ها و منابع مالی موجود است. بودجه‌ی صادرات را تنظیم کنید، به وضوح مشخص کنید که چگونه هزینه‌‌های اولیه باید تخصیص داده شود و چه زمانی انتظار دارید بازدهی داشته باشید.

به عنوان مثال شما برای شروع کار در ابتدا نیاز به هویت سازمانی دارید و برای اینکار باید سایت طراحی کنید که نیاز به بودجه‌ی مشخصی دارد یا برای بازاریابی باید در نمایشگا‌های بین المللی حضور پیدا کنید که برایتان هزینه دارد پس می‌بایست از قبل این هزینه‌ها را در نظر داشته باشید.

5 – آماده سازی محصول برای صادرات:

آماده سازی محصول فرایندی پیچیده و چند مرحله‌ایست که نیازمند توجه به جزئیات مختلفی از جمله کیفیت محصول، بسته بندی، تطابق با استانداردهای بین المللی و مدیریت لجستیک می‌باشد.

باید در نظر داشته باشید که خریدار، محصول را با چه کیفیت و ویژگی می‌خواهد و محصول متناسب با سلیقه‌ و شرایط فرهنگی و آب و هوایی بازار هدف باشد. به عنوان مثال عدد 4 در فرهنگ چین نشانه‌ی مرگ است پس سعی کنید در بسته‌ بندی این کالا از عدد 4 استفاده نکید.

و یا  کاشی پرسلان که به کشور روسیه صادر می‌شود به علت جذب آب بسیار کم (تقریبا صفر درصد) و مقاومت بالا در برابر تغییرات آب و هوایی مورد قبول تاجران روسی است.

در بخش بسته بندی محصول، بسته بندی محافظ اهمیت بالایی دارد، باید اطمینان حاصل کنید که بسته بندی برای حمل و نقل بین المللی مناسب باشد و در برابر آسیب‌های احتمالی از محصول محافظت کند و همچنین مطابق با خواسته‌ی خریدار باشد.

نکته‌ی حائز اهمیت بعدی برچسب گذاری است. برچسب گذاری می‌بایست دقیق و کامل و شامل اطلاعاتی مانند نام محصول، مشخصات فنی، تاریخ تولید و انقضا، شرایط نگهداری و نام کشور مبدا باشد.

به عنوان مثال برای صادر کردن کالا به دبی از شما می‌خواهند که تاریخ تولید و انقضای کالا را به میلادی درج کنید.

 در نظر داشته باشید که حتما اطلاعات را به زبان کشور مقصد ترجمه کرده و از صحت و دقت ترجمه‌ها اطمینان حاصل نمایید.

6 – قراردادهای تجاری:

قرارداد تجاری یک توافق‌نامه حقوقی بین دو یا چند طرف است که شرایط و ضوابط مربوط به یک معامله یا همکاری تجاری را مشخص می‌کند. در ادامه به بندهای قرارداد تجاری می‌پردازیم:

• بندهای قرارداد تجاری:
• شناسایی طرفین: در این بند از قرارداد تمامی اطلاعات طرفین شامل نام و اطلاعات تماس ذکر می‌شود.
• موضوع قرارداد: در این بخش ذکر می‌شود که قرارداد برای چه کالایی نوشته شده است و تمامی اطلاعات مورد نیار کلا مانند وزن، مشخصات و آنالیز درج می‌شود.
• قیمت و شرایط پرداخت: تعیین قیمت نهایی کالا یا خدمات، شامل هرگونه تخفیف، مالیات، و هزینه‌های اضافی. شرایط پرداخت مانند پیش‌پرداخت، پرداخت در حین تحویل، و استفاده از اعتبارات اسنادی نیز باید مشخص شود.
• اعتبار قرارداد: تاریخ اعتبار قرارداد ذکر می‌شود (معمولا 6 ماه)
• تاریخ بارگیری یا ارسال کالا: در این بخش بهتر است که تاریخ دقیق ذکر نشود (به عنوان مثال ذکر کنید که کالا در ماه ژوئن ارسال خواهد شد)
• بسته بندی کالا: در این بخش نوع بسته بندی، بندر مبدا و مقصد و incotermes   ذکر می‌شود.
• حل و فصل اختلافات: تعیین روش‌های حل و فصل اختلافات، مانند مذاکره مستقیم، میانجی‌گری، یا داوری. همچنین باید قوانین و مقررات حاکم بر قرارداد مشخص شود.
• تعهدات طرفین: تعهدات و مسئولیت‌های هر یک از طرفین در قرارداد، شامل مواردی مانند تولید، تحویل، پرداخت، و حفظ محرمانگی.

روش های صادرات کالا

روش‌های صادرات کالا به مجموعه‌ای از استراتژی‌ها و تکنیک‌ها اطلاق می‌شود که به شرکت‌ها و بازرگانان کمک می‌کند تا محصولات خود را به بازارهای بین‌المللی ارسال کنند. در این بخش به دو روش اصلی صادرات کالا اشاره می‌کنیم:

صادرات مستقیم (Direct Exporting):

در این روش، شرکت‌ها مستقیماً با خریداران خارجی قرارداد می‌بندند و کالاها را بدون واسطه ارسال می‌کنند. این روش نیاز به دانش بازار و توانایی‌های بازاریابی و فروش در سطح بین‌المللی دارد.

به عنوان مثال یک تولیدکننده‌ی کفش و صندل در ایران تصمیم می‌گیرد که محصولات خود را به طور مستقیم به خریداران در آفریقا صادر کند. این شرکت با استفاده از شبکه‌های بین‌المللی و تبلیغات آنلاین، مشتریان را شناسایی کرده و قراردادهای فروش مستقیم با آن‌ها امضا می‌کند و مدیریت فرآیندهای صادراتی از جمله حمل و نقل و گمرک را خود به عهده دارد.

صادرات غیرمستقیم (Indirect Exporting):

در این روش، شرکت‌ها از واسطه‌ها یا شرکت‌های بازرگانی استفاده می‌کنند تا کالاهای خود را به بازارهای خارجی بفرستند. این واسطه‌ها ممکن است شامل نمایندگان تجاری، توزیع‌کنندگان یا کارگزاران صادرات باشند.

به عنوان مثال یک تولیدکننده‌ی رب گوجه فرنگی در ایران تصمیم می‌گیرد که محصولات خود را به بازار روسیه صادر کند، اما به دلیل عدم آشنایی با بازار و مقررات روسیه، از خدمات یک شرکت بازرگانی صادراتی استفاده می‌کند. این شرکت بازرگانی به نمایندگی از تولیدکننده‌ی ایرانی، محصولات را به مشتریان روس می‌فروشد و تمامی مراحل صادرات از جمله حمل و نقل و امور گمرکی را مدیریت می‌کند.