آموزش صادرات زعفران به کشورهای همسایه | استراتژی های موفق

آشنایی با صنعت صادرات زعفران

زعفران، به عنوان گران ترین ادویه جهان، یکی از مهم ترین محصولات صادراتی ایران محسوب می شود. این محصول ارزشمند نه تنها در صنایع غذایی بلکه در حوزه های دارویی، آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد گسترده ای دارد. صادرات زعفران ایران به کشورهای مختلف، سهم قابل توجهی در تجارت بین الملل دارد و ایران را به عنوان بزرگ ترین صادرکننده زعفران در جهان مطرح کرده است. شناخت دقیق مراحل صادرات، قوانین گمرکی، نیازهای بازارهای بین المللی و استراتژی های بازاریابی از مهم ترین عوامل موفقیت در این صنعت به شمار می آید.

معرفی زعفران و ویژگی های آن

زعفران با نام علمی Crocus sativus از خانواده زنبقیان است و دارای ویژگی های منحصر به فردی همچون رنگ زرد طلایی، عطر تند و خواص دارویی ارزشمند است. مهم ترین ترکیبات زعفران شامل:

• کروسین (عامل رنگ دهی زعفران)
• پیکروکروسین (عامل طعم تلخ)
• سافرانال (عامل عطر)

زعفران در چهار نوع سرگل، نگین، پوشال و دسته طبقه بندی می شود که هر یک دارای ویژگی ها و بازارهای خاص خود هستند.

بررسی اهمیت زعفران در اقتصاد ایران

زعفران یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی صادراتی ایران محسوب می شود که به دلیل ارزآوری بالا و ایجاد اشتغال گسترده، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد. بیش از ۹۰٪ زعفران جهان در ایران تولید می شود و عمده تولیدات این محصول به بیش از ۵۰ کشور دنیا صادر می شود. بر اساس آمارهای رسمی، صادرات زعفران در سال های اخیر به طور مستمر افزایش یافته و به یکی از مهم ترین منابع درآمدی کشور تبدیل شده است.

کد تعرفه گمرکی جهت صادرات زعفران

در فرآیند صادرات زعفران، کد تعرفه گمرکی (HS Code) یک شناسه استاندارد بین المللی است که در طبقه بندی و ارزش گذاری کالاها کاربرد دارد. برای زعفران، این کد 091020 است که شامل زعفران رشته ای و پودر شده می شود. آگاهی از این کد و استفاده صحیح از آن در اظهارنامه های گمرکی، روند صادرات را تسهیل کرده و از مشکلات گمرکی جلوگیری می کند.

استان های تولیدکننده زعفران طلای سرخ ایرانی

استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی، مهم ترین مراکز تولید زعفران در ایران هستند. سایر استان ها از جمله فارس، کرمان، یزد و اصفهان نیز به تولید زعفران می پردازند، اما سهم کمتری در بازار دارند. آب وهوای مناسب و خاک حاصلخیز، از عوامل اصلی تولید زعفران در این مناطق است.

کشورهای واردکننده زعفران ایرانی

ایران به عنوان برترین صادرکننده زعفران، محصولات خود را به کشورهای مختلفی صادر می کند. مهم ترین کشورهای واردکننده زعفران ایرانی عبارتند از:

• امارات متحده عربی (مرکز ترانزیت و توزیع زعفران به سایر کشورها)
• اسپانیا (یکی از بزرگ ترین فرآوری کنندگان زعفران در اروپا)
• هند (بازار بزرگ مصرف کننده زعفران برای مصارف دارویی و مذهبی)
• چین (تقاضای رو به رشد برای زعفران ایرانی)
• فرانسه، ایتالیا، آلمان و آمریکا (مصرف عمده در صنایع غذایی و دارویی)

میزان تولید زعفران در ایران در یک سال گذشته

بر اساس آمارهای رسمی، میزان تولید زعفران ایران در سال گذشته حدود ۴۰۰ تن برآورد شده که بیش از ۷۰ درصد آن به بازارهای جهانی صادر شده است. این میزان در مقایسه با سال های گذشته افزایش داشته و نشان دهنده رشد صنعت زعفران در کشور است.

مراحل صادرات زعفران به کشورهای همسایه

انتخاب بازار هدف

انتخاب بازار هدف یکی از مهم ترین مراحل در صادرات زعفران است. در این مرحله، صادرکننده باید کشورهایی را شناسایی کند که دارای تقاضای بالا، تعرفه های گمرکی مناسب و شرایط تجاری مطلوب هستند. فاکتورهای کلیدی در انتخاب بازار هدف عبارتند از:

1. میزان تقاضا و مصرف زعفران: بررسی میزان مصرف زعفران در کشور هدف، صنایع مصرف کننده مانند صنایع غذایی، دارویی و آرایشی.
2. مقررات و استانداردهای وارداتی: آگاهی از قوانین گمرکی، استانداردهای بهداشتی و الزامات بسته بندی در هر کشور.
3. قدرت خرید و سلیقه مصرف کنندگان: کشورهای اروپایی معمولاً به دنبال زعفران با بسته بندی های لوکس هستند، در حالی که برخی کشورهای آسیایی به صورت فله ای خرید می کنند.
4. هزینه های حمل ونقل و تعرفه های گمرکی: کشورهای همسایه مانند امارات، عراق و ترکیه به دلیل هزینه های پایین تر حمل ونقل گزینه های مناسبی برای صادرات هستند ولی با توجه به اختلاف قیمت در کشورهای اروپایی، با وجود هزینه های حمل و نقل بالا باز هم صرفه اقتصادی دارد.
5. رقابت در بازار: بررسی حضور رقبا و میزان سهم بازار آن ها.

برای مثال، امارات و اسپانیا به عنوان مراکز توزیع مجدد زعفران به سایر کشورها عمل می کنند و صادرات به این کشورها می تواند دروازه ای برای ورود به بازارهای جهانی باشد. هند و چین به دلیل جمعیت بالا و کاربردهای گسترده زعفران در طب سنتی و آشپزی، از جمله بازارهای مهم هستند. همچنین، فرانسه و آلمان به عنوان کشورهای مصرف کننده زعفران در صنایع غذایی و دارویی، تقاضای قابل توجهی برای زعفران ایرانی دارند.

تنظیم مدارک و مجوزهای لازم

صادرات زعفران نیازمند طی کردن مراحل اداری و دریافت مجوزهای رسمی است. رعایت الزامات قانونی و استانداردهای بین المللی نه تنها از مشکلات گمرکی جلوگیری می کند، بلکه باعث تسهیل فرآیند صادرات و افزایش اعتبار برند شما در بازارهای جهانی می شود. مدارک و مجوزهای موردنیاز برای صادرات زعفران عبارتند از:

1. گواهی بهداشت و سلامت محصولHACCP: این گواهی که توسط سازمان غذا و دارو یا وزارت جهاد کشاورزی صادر می شود، نشان دهنده سلامت و عدم وجود آلودگی های میکروبی و شیمیایی در زعفران است.
2. گواهی استاندارد ملی و بین المللی: مطابقت زعفران با استانداردهای داخلی و بین المللی مانند ISO 3632 (استاندارد جهانی زعفران) و استانداردهای کشور مقصد از اهمیت بالایی برخوردار است.
3. گواهی مبدأ: این گواهی که توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی صادر می شود، نشان دهنده اصالت محصول و محل تولید آن است و در بسیاری از کشورها برای ترخیص کالا ضروری است.
4. اظهارنامه گمرکی: این سند شامل اطلاعاتی درباره وزن، نوع بسته بندی، ارزش کالا و مقصد صادراتی است و توسط گمرک ایران بررسی و تأیید می شود.
5. مجوز قرنطینه نباتی: در برخی کشورها، برای جلوگیری از ورود آفات و بیماری های گیاهی، زعفران باید دارای مجوز قرنطینه نباتی باشد که نشان دهنده سلامت گیاهی محصول است.
6. گواهی آنالیز آزمایشگاهی: برخی کشورها درخواست آزمایشات کنترل کیفیت از جمله آنالیز رنگ، عطر، خلوص و میزان مواد موثره را دارند. این گواهی توسط آزمایشگاه های معتبر صادر می شود.
7. مجوز بسته بندی و برچسب گذاری: بسته بندی زعفران باید مطابق با الزامات کشور مقصد بوده و اطلاعاتی همچون وزن، تاریخ تولید و انقضا، کشور تولیدکننده و مشخصات تولیدکننده روی آن درج شده باشد.

برای تسریع فرآیند دریافت این مدارک، توصیه می شود با مشاوران گمرکی و حقوقی مشورت کرده و از خدمات شرکت های بازرگانی معتبر در زمینه صادرات استفاده کنید.

تأمین کیفیت برای صادرات زعفران

تأمین کیفیت زعفران یکی از مهم ترین عوامل موفقیت در صادرات این محصول ارزشمند است. زعفران باید از لحاظ رنگ، طعم، عطر، خلوص و میزان رطوبت تحت آزمایش های دقیق قرار گیرد تا مطابق با استانداردهای جهانی باشد. در این بخش، مهم ترین فاکتورهای کیفیت و روش های تأمین زعفران باکیفیت برای صادرات را بررسی می کنیم.

۱. رعایت استانداردهای بین المللی در صادرات زعفران

زعفران صادراتی باید مطابق با استانداردهای جهانی باشد که کیفیت زعفران را بر اساس ویژگی های شیمیایی و فیزیکی آن ارزیابی می کند. سایر استانداردهای مهم شامل:

• استاندارد ملی ایران  ISIRI 259-1
• استاندارد FDA آمریکا
• استاندارد اتحادیه اروپا  (EU 1334/2008)
• استاندارد کدکس غذایی (Codex Alimentarius)

۲. فرآیند برداشت و خشک کردن اصولی جهت صادرات زعفران

کیفیت زعفران به روش برداشت، خشک کردن و نگهداری آن بستگی دارد. برای حفظ کیفیت زعفران:

• برداشت باید در ساعات اولیه صبح و با دست انجام شود.
• خشک کردن زعفران باید در محیطی بهداشتی و بدون تابش مستقیم نور خورشید صورت گیرد.
• دمای خشک کن ها باید کنترل شده و در محدوده ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی گراد باشد.

۳. استفاده از روش های پیشرفته بسته بندی در صادرات زعفران

بسته بندی مناسب نقش مهمی در حفظ کیفیت زعفران دارد. برخی نکات مهم در بسته بندی عبارتند از:

• استفاده از بسته بندی های فلزی، شیشه ای یا وکیوم شده برای جلوگیری از تماس با رطوبت و هوا.
• بسته بندی باید مقاوم در برابر نور و اکسیژن باشد تا از اکسید شدن ترکیبات زعفران جلوگیری شود.
• درج اطلاعات محصول شامل تاریخ تولید، انقضا، گواهی استاندارد و کشور مبدأ روی بسته بندی الزامی است.

۴. آزمایش های کنترل کیفیت در صادرات زعفران

زعفران قبل از صادرات باید تحت آزمایش های دقیق قرار گیرد تا از عدم وجود ناخالصی ها و مطابقت با استانداردها اطمینان حاصل شود. برخی آزمایش های ضروری عبارتند از:

• آزمون میزان کروسین (درت رنگ دهی)
• آزمون میزان پیکروکروسین (شاخص طعم)
• آزمون سافرانال (میزان عطر)
• آزمون فلزات سنگین و سموم
• آزمون میزان رطوبت (حداکثر ۸٪ مجاز است)

۵. کنترل زنجیره تأمین و انبارداری استاندارد در صادرات زعفران

برای حفظ کیفیت در مسیر صادرات زعفران، موارد زیر باید رعایت شود:

• نگهداری در دمای مناسب (۱۵-۲۰ درجه سانتی گراد) و دور از نور مستقیم خورشید.
• استفاده از انبارهای مجهز به سیستم تهویه مناسب برای جلوگیری از رشد کپک و قارچ.
• انتقال زعفران در شرایط بهینه و رعایت اصول حمل ونقل بین المللی.

با رعایت این اصول، صادرکنندگان می توانند زعفرانی با کیفیت بالا و استانداردهای جهانی را به بازارهای بین المللی عرضه کنند و موفقیت خود را در تجارت جهانی تضمین نمایند.

ارسال زعفران به خارج از کشور به صورت مسافری برای هر گذرنامه 100 گرم است، قابل ذکر است ارسال زعفران به کشورهای سوریه و عربستان غیرمجاز است و جدای از شرایط گفته شده صادرات کلیه خشکبار مخصوصا زعفران به چین در شرایط فعلی منوط به دریافت کد رجیستری می باشد.