در دنیای امروز، صادرات کشاورزی نه تنها به عنوان یک فرصت اقتصادی بلکه به عنوان یک ضرورت استراتژیک برای کشورها مطرح است. از مزارع سرسبز تا بازارهای بین المللی، هر مرحله از این مسیر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و آموزش صادرات محصولات کشاورزی است. در این مقاله، به آموزش صادرات محصولات کشاورزی برای موفقیت در بازارهای بین المللی می‌پردازیم.
از انتخاب محصولات مناسب و بهینه‌سازی فرآیند تولید گرفته تا شناخت بازارهای هدف و رعایت استانداردهای بین‌المللی. هدف ما آموزش صادرات محصولات کشاورزی و ارائه‌ی راهکارهایی است که به تولیدکنندگان کمک کند تا با اطمینان و موفقیت، محصولات کشاورزی خود را به بازارهای بین المللی عرضه کنند و سهمی از این بازار پر رقابت را به دست آورند.
آمار صادرات میوه و تره بار ایران
در سال 1402 صادرات میوه و تره بار ایران رشد قابل توجهی داشته و نسبت به سال قبل 31.12% افزایش یافته است. این رشد نشان دهنده‌ی بهبود کیفیت محصولات و افزایش تقاضای بین المللی است.
بیشترین صادرات کشاورزی ایران به کشورهای عراق، امارات و روسیه انجام شده است. عراق با واردات 921 میلیون دلار که بیشتر شامل میوه‌هایی مانند سیب، پرتقال، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی و سبزیجات مختلف بوده، امارات با 153 میلیون دلار که شامل میوه‌های تازه مانند سیب، پرتقال، کیوی، انار، خرما و سبزیجات مانند کاهو، خیار و سبزیجات تازه بوده و روسیه با 130 میلیون دلار که شامل میوه‌های تازه مانند گیلاس، انار، سیب و سبزیجات و صیفی جات مثل هندوانه و خربزه و همچنین خشکبار در صدر وارکنندگان قرار دارند.
صادرات کشاورزی به بازارهای بین المللی شامل چندین مرحله‌ی استراتژیک است. در آموزش صادرات محصولات کشاورزی به بررسی این مراحل برای موفقیت در بازارهای بین المللی می‌پردازیم:
شناخت تقاضای جهانی
تقاضای جهانی یعنی میزان درخواست و نیاز بازارهای بین المللی برای محصولات یا خدمات صادراتی. این تقاضا به عوامل خاصی بستگی دارد. در حوزه‌ی صادرات کشاورزی، شناخت تقاضای جهانی به معنای درک نیازهای مصرف‌کنندگان و بازارهای بین المللی برای محصولات کشاورزی است.
این شناخت اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا به صادرکنندگان کمک می‌کند تا با آگاهی از نیازها و الگوهای مصرف در مناطق مختلف جهان، و تحلیل آنها محصول مناسبی را برای صادرات انتخاب کنند. در آموزش صادرات محصولات کشاورزی، به برخی از عوامل موثر بر تقاضای جهانی می‌پردازیم.
عوامل موثر بر تقاضای جهانی
جمعیت و رشد اقتصادی
افزایش جمعیت و رشد اقتصادی در کشورهای مختلف، به ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای آفریقایی، باعث افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی می‌شود. پس صادرات کشاورزی به این بازارها می‌تواند باعث موفقیت شما در بازارهای بین المللی شود. از نکات مهم آموزش صادرات محصولات کشاورزی، بررسی دقیق نیاز مصرف کنندگان بازار هدف است.
عادات و الگوهای مصرف
فرهنگ و عادات غذایی مردم در کشورهای مختلف، نقش مهمی در تعیین نوع و میزان تقاضای محصولات کشاورزی دارد. به عنوان مثال، افزایش محبوبیت غذاهای سالم و طبیعی در کشورهای پیشرفته، تقاضا برای محصولات ارگانیک و غیرتراریخته را افزایش داده است. از دیگر نکات آموزش صادرات محصولات کشاورزی تحلیل عادات و الگوهای مصرفی کشور هدف است تا در صادرات کشاورزی به موفقیت برسید.
تغییرات اقلیمی و جغرافیایی
تغییرات اقلیمی می‌تواند بر تولید کشاورزی تاثیر بگذارد و باعث جابه‌جایی تقاضا به مناطق و کشورهایی شود که شرایط مناسب‌تری برای تولید دارند. همچنین برخی از کشورها ممکن است به دلیل کمبود منابع آبی یا خاک مناسب، به واردات محصولات کشاورزی وابسته شوند.
به عنوان مثال کشور عمان به علت کمبود خاک و آب مناسب امکان کشاورزی ندارد و مجبور است محصولات کشاورزی را وارد کند. در نتیجه کشور عمان به علت نزدیک بودن به ایران که موجب کاهش هزینه‌ی حمل نیز می‌شود، می‌تواند بازار مناسبی برای صادرات کشاورزی باشد.
فناوری و نوآوری
پیشرفت‌های فناوری در بخش‌های مختلف کشاورزی، از جمله بهبود روش‌های کشت، ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل، می‌تواند به افزایش تولید و کاهش هزینه‌های صادراتی کمک کند. به عنوان مثال استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی در فرآیندهای کشاورزی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و حفظ محیط زیست کمک کند.
این امر می‌تواند دسترسی به بازارهای بین المللی را راحت‌تر کرده و تقاضای جهانی را افزایش دهد. یکی از روش‌های نوین کشاورزی که در ایران به کار می‌رود روش هیدروپونیک یا آب‌کشت است که در این روش گیاهان بدون استفاده از خاک رشد می‌کنند.
ریشه‌ی گیاهان در محلول‌های مغذی قرار می‌گیرد که تمام مواد غذایی مورد نیاز گیاه را فراهم می‌کند. از مزایای این روش می‌توان به بهره‌وری بالا، کنترل دقیق دما، رطوبت و مواد مغذی و رشد سریع محصولات اشاره کرد.
یکی از مثال‌های بارز در زمینه‌ی صادرات کشاورزی، صادرات محصولات ایران به روسیه است. پس از اعمال تحریم‌های غربی علیه روسیه در سال ۲۰۱۴، این کشور به دنبال جایگزینی محصولات وارداتی از کشورهای تحریم‌کننده با محصولات کشاورزی از سایر کشورها، به ویژه کشورهای همسایه، برآمد.
ایران یکی از کشورهایی بود که توانست با افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، سهم خود را در بازار روسیه افزایش دهد. به عنوان مثال، صادرات میوه‌ها و سبزیجات تازه مانند سیب، کیوی، فلفل و گوجه‌فرنگی از ایران به روسیه به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
روسیه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و همچنین کیفیت بالای محصولات ایرانی، یکی از مهم‌ترین بازارهای هدف برای محصولات کشاورزی ایران به شمار می‌رود. صادرات کشاورزی به روسیه نه تنها برای ایران ارز آوری دارد، بلکه به روسیه نیز کمک می‌کند تا نیازهای داخلی خود را با محصولات با کیفیت و قیمت مناسب تأمین کند.
همچین با تحلیل فرهنگ و عادات غذایی مردم روسیه، می‌توان فهمید که به علت سردسیر بودن این کشور محصولات کشاورزی با طبع گرم مانند خرما در روسیه می‌تواند بسیار سودآور باشد.
مزایای رقابتی
در صادرات کشاورزی در نظر گرفتن مزایای رقابتی از عوامل مهم موفقیت در این زمینه هست. در این بخش از آموزش صادرات محصولات کشاورزی به توضیح برخی از این مزایا می‌پردازیم:
کیفیت محصول
کیفیت بالای محصول یکی از مهم‌ترین عوامل در جذب مشتریان خارجی است. برای مثال، اگر شما تولیدکننده‌ی پسته هستید، و قصد صادرات این محصول را به امارات دارید، باید مطمئن شوید که پسته‌های شما دارای اندازه مناسب، طعم خوب و بدون آلودگی هستند. استفاده از روش‌های کشاورزی مدرن و کنترل کیفیت دقیق می‌تواند به شما کمک کند.
بسته‌بندی مناسب
در این بخش از آموزش صادرات محصولات کشاورزی به بسته بندی این محصولات برای صادرات کشاورزی به بازارهای بین المللی می‌پردازیم. بسته‌بندی جذاب می‌تواند تاثیر زیادی در فروش محصولات شما داشته باشد بسته‌بندی باید علاوه بر جذابیت، قابلیت حفظ کیفیت محصول را نیز داشته باشد به ویژه برای محصولات کشاورزی که فساد پذیر هستند.
برای مثال، صادرات زعفران با بسته‌بندی‌های شیک و مقاوم به چین، می‌تواند سود زیادی برای شما داشته باشد.
حمل و نقل مناسب
برای صادرات محصولات کشاورزی، حمل و نقل سریع به دلیل فسادپذیر بودن این محصولات، از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر قصد صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای همسایه مانند ترکیه، امارات، عراق و … را دارید، در صورت بسته بندی مناسب و کیفیت بالا و هزینه‌ی حمل و نقل پایین به علت نزدیک بودن این کشورها به ایران، میتوانید موفقیت زیادی را در زمینه‌ی صادرات کشاورزی کسب کنید.
محصولات کشاورزی از طریق دریایی، هوایی، زمینی و ریلی به دیگر کشورها صادر می‌شوند.
حمل و نقل دریایی
این روش برای ارسال حجم‌های بزرگ محصولات کشاورزی مناسب است. در این روش محصولات در کانتینرهای مخصوص نگهداری می‌شوند که دما و رطوبت آنها کنترل می‌شود تا از فساد محصولات جلوگیری شود.
حمل و نقل هوایی
این روش برای محصولات حساس و حجم کم و با ارزش بالا که نیاز به تحویل سریع دارند، استفاده می‌شود که هزینه‌ی بالایی هم دارد.
حمل و نقل زمینی
این روش برای ارسال محصولات به کشورهای همسایه مانند ترکیه و عراق که مرز زمینی با ایران دارند مناسب است. محصولات با کامیون‌های یخچال‌دار حمل می‌شوند تا دمای مناسب حفظ شود.
حمل و نقل ریلی
این روش یکی از روش‌های موثر و کم‌هزینه برای صادرات کشاورزی به ویژه به کشورهای همسایه است. به عنوان مثال برای صادرات سیب به روسیه، محصول را از استان‌های شمالی به وسیله‌ی کامیون‌های یخچال‌دار به ایستگاه‌های راه‌آهن منتقل می‌شوند و از طریق خطوط ریلی به بندرانزلی و از آنجا به روسیه ارسال می‌شوند.
مقاله‌ی حمل و نقل بین المللی برای صادرات را مطالعه کنید
آشنایی با چهارچوب‌های قانونی
در آموزش صادرات محصولات کشاورزی به بازارهای بین المللی آشنایی با چهارچوب‌های قانونی کشورها بسیار اهمیت دارد. عدم آشنایی با قوانین موجب به وجود آمدن مشکلات زیادی برای شما می‌شود به عنوان مثال عدم رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفیت منجر به بازگشت محصولات شما می‌شود که هزینه‌های زیادی را نیز در پی دارد. در این بخش از آموزش صادرات محصولات کشاورزی به توضیح برخی از این قوانین می‌پردازیم:
- مجوزهای صادراتی: برای صادرات محصولات کشاورزی، نیاز به دریافت مجوزهای خاصی دارید. در آموزش صادرات محصولات کشاورزی به بررسی این مجوزها می‌پردازیم.
- گواهی بهداشت و قرنطینه: برای صادرات کشاورزی مانند پسته، به بازارهای بین المللی، باید گواهی بهداشت و قرنطینه دریافت کنید. این گواهی نشان می‌دهد که محصولات شما از نظر بهداشتی و قرنطینه‌ای مشکلی ندارند و باعث ورود آفت یا بیماری به کشور هدف نمی‌شود. این گواهی را میتوانید از سازمان‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای مربوطه دریافت کنید.
- گواهی استاندارد: برای صادرات کشاورزی به بازارهای بین المللی، محصولات باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی باشند. برای این منظور، باید گواهی استاندارد دریافت کنید. این گواهی نشان می‌دهد که محصولات شما با استانداردهای لازم مطابقت دارند.
- مجوز صادرات: برای صادرات هر محصول، باید مجوز صادرات مربوطه را از وزارت بازرگانی دریافت کنید. این مجوز نشان می‌دهد که شما اجازه دارید محصول خود را به خارج از کشور صادر کنید.
- صورت عدل بندی: صورت عدل بندی سندی است که شامل جزئیات بسته‌بندی و محتوای هر بسته است. این سند برای مراحل گمرکی و ترخیص کالا ضروری است.
فرض کنید شما تولیدکننده پسته در ایران هستید و قصد دارید پسته خود را به امارات صادر کنید. برای این کار، ابتدا باید کارت بازرگانی را از اتاق بازرگانی محل خود دریافت کنید، سپس باید گواهی بهداشت و قرنطینه را از سازمان‌های مربوطه دریافت کنید تا نشان دهید که پسته‌های شما از نظر بهداشتی مشکلی ندارند.
بعد از آن باید گواهی استاندارد را دریافت کنید تا مطمئن شوید که پسته‌های شما با استانداردهای لازم مطابقت دارند. سپس مجوز صادرات پسته را از وزارت بازرگانی دریافت کنید در نهایت باید صورت عدل بندی را تهیه کنید که شامل جزئیات بسته‌بندی و محتوای هر بسته است.
تعرفه‌ها و مالیات‌ها
هر کشور مقصد ممکن است تعرفه‌ها و مالیات‌های خاصی برای واردات محصولات کشاورزی داشته باشد. برای مثال، اگر قصد صادرات خرما به روسیه را دارید، باید از تعرفه‌های وارداتی و مالیات‌های مربوطه در این کشور آگاه باشید و آنها را در محاسبات خود و قیمت نهایی محصول لحاظ کنید.
قوانین بسته‌بندی و برچسب‌گذاری
محصولات کشاورزی باید به صورت مناسب بسته‌بندی و برچسب‌گذاری شوند. بسته‌بندی باید مقاوم و بهداشتی باشد و برچسب‌ها باید شامل اطلاعاتی مانند تاریخ تولید، تاریخ انقضا، کشور مبدأ و اطلاعات تغذیه‌ای باشند و تمامی اطلاعات باید به زبان کشور هدف ترجمه شود.
برای صادرات کشاورزی به دبی تاریخ تولید و انقضا حتما باید به میلادی درج شود. در بسته بندی محصولات کشاورزی باید تدابیری داشته باشید که باعث فاسد نشدن محصول شود. برای مثال برای صادرات پسته، میتوانید با قراردادن قرص برنج از حشره زدن پسته‌ها جلوگیری کنید.
زمان مناسب ارسال محصولات کشاورزی
برای صادرات محصولات کشاورزی بسیار مهم است که بدانید هر محصول را چه زمانی خریداری کنید و چه زمانی به کشور هدف ارسال کنید. زیرا نگهداری این محصولات در انبارها برای مدت طولانی باعث پایین آمدن کیفیت محصول و متضرر شدن شما می‌شود. در نظر داشته باشید که محصولات کشاورزی به علت حفظ کیفیت و تازگی و هزینه‌ی پایین‌تر به صورت خام صادر می‌شوند.
مراحل گمرکی
برای صادرات محصولات کشاورزی، باید مراحل گمرکی را طی کنید. این مراحل شامل اظهار کردن کالا، تهیه اسناد لازم، پرداخت تعرفه‌ها و مالیات‌ها، و دریافت مجوز خروج از گمرک می‌شود.
منابع :
یک پاسخ
بسیار جامع و مفید بود ممنون