صادرات از ایران نیازمند آشنایی با قوانین و مقررات صادراتی خاصی است. این قوانین و نکات حقوقی صادرات ایران، مسیر صادرات کالاها را از ابتدا تا رسیدن به مقصد خارجی مشخص میکنند. صادرکنندگان باید بدانند که چه مدارک و مجوزهایی لازم است، چه هزینههایی ممکن است وجود داشته باشد و چگونه میتوانند با آشنایی با نکات حقوقی از مشکلات جلوگیری کنند. بهروزرسانیها و تغییرات در قوانین صادراتی ایران نیز میتواند تأثیر زیادی بر کسبوکارها بگذارد، بنابراین آگاهی از این مقررات صادراتی ضروری است. این مقاله به شما کمک میکند تا با قوانین و نکات حقوقی صادراتی ایران آشنا شوید و در این مسیر موفقتر عمل کنید.
قوانین صادراتی ایران : آنچه باید بدانید 5
حقوق صادرکنندگان در ایران
دولت ایران برای تشویق به صادرات و تقویت اقتصاد کشور، مجموعهای از تسهیلات و مشوقها را برای صادرکنندگان فراهم کرده است:
معافیت مالیاتی: یکی از قوانین صادرات ایران، معافیت سود حاصل از صادرات است. بر اساس قوانین مالیاتی، سودی که از صادرات کالاها و خدمات به دست میآید، مشروط به رفع تعهد ارزی، (یعنی دلاری که از صادرات دریافت شده به چرخهی اقتصادی کشور بازگردانده شود) از پرداخت مالیات معاف است.
فرض کنید یک شرکت ایرانی تولیدکننده فرش دستبافت، فرشهای خود را به کشورهای اروپایی صادر میکند. اگر این شرکت از فروش این فرشها در اروپا سودی به دست آورد، طبق مقررات صادراتی ایران و به شرط رفع تعهد ارزی، از پرداخت مالیات در ایران معاف است. این معافیت باعث میشود که شرکت بتواند سود بیشتری کسب کند و در نتیجه توان مالی خود را برای گسترش فعالیتهای صادراتی افزایش دهد.
صندوق ضمانت صادرات: صندوق ضمانت صادرات، زیرمجموعهی وزارت صنعت، معدن و تجارت است. این صندوق، وضعیت مالی و اعتبار خریداران خارجی را بررسی میکند. این بررسی به صادرکنندگان کمک میکند تا از ریسکهای احتمالی جلوگیری کنند و مطمئن شوند که خریدار قادر به پرداخت مبلغ کالا است.
قوانین صادراتی ایران : آنچه باید بدانید 6
دیگر خدمات صندوق ضمانت صادرات:
بیمه نامههای کوتاهمدت: این بیمهنامهها معمولاً برای دورههای زمانی کمتر از یک سال صادر میشوند و به صادرکنندگانی که به خریداران خارجی با شرایط اعتباری کوتاهمدت فروش دارند، ارائه میشود. برای مثال، اگر صادرکنندهای کالاهایی را به یک خریدار در کشوری دیگر بفروشد و قرار باشد خریدار مبلغ را ظرف ۶ ماه پرداخت کند، این بیمهنامه میتواند خطرات مربوط به عدم پرداخت را پوشش دهد.
بیمه نامههای بلندمدت: این بیمهنامهها برای دورههای زمانی بیشتر از یک سال ارائه میشوند و معمولاً برای پروژههای بزرگتر یا فروش تجهیزات صنعتی با شرایط اعتباری بلندمدت استفاده میشود.
قوانین گمرکی برای صادرات
قوانین گمرکی برای صادرات شامل مجموعهای از مقررات است که تعیین میکند چگونه کالاها باید از کشور خارج شوند. این قوانین صادراتی بهمنظور مدیریت و نظارت بر صادرات و جلوگیری از قاچاق وضع شدهاند.
مراحل اصلی:
ثبت و اظهار کالا: وقتی صادرکننده تصمیم به صادرات کالا میگیرد، طبق مقررات صادراتی ایران، باید اطلاعات دقیق درباره کالا را به گمرک ارائه دهد. این اطلاعات شامل نوع کالا، مقدار، ارزش و کشور مقصد است. (اظهار کالا به گمرک با درخواست تخصیص ارز)
به عنوان مثال اگر یک شرکت ایرانی قصد دارد محصولات کشاورزی را به امارات صادر کند، طبق قوانین صادرات ایران، باید اطلاعاتی مانند نوع محصولات، تعداد و ارزش آنها را به گمرک ایران اعلام کند.
تهیه و ارائه مدارک:از دیگر نکات حقوقی صادرات ایران این است که صادرکننده باید مدارک لازم را برای گمرک تهیه و ارائه کند. این مدارک معمولاً شامل اظهارنامه گمرکی، فاکتور تجاری، بارنامه و گواهی مبدا است.
اظهارنامه گمرکی : فرمهایی که جزئیات کالا، ارزش و سایر اطلاعات را شامل میشود.
فاکتور تجاری : مدرکی که قیمت و مشخصات کالاها را نشان میدهد.
بارنامه : مدرکی که اطلاعات حمل و نقل و تحویل کالا را شامل میشود.
گواهی مبدا : مدرکی که کشور مبدأ کالا را تأیید میکند.
بازرسی و تأیید کالا: گمرک کالاهای صادراتی را بازرسی میکند تا مطمئن شود که اطلاعات ارائهشده درست است و کالاها با قوانین و استانداردهای صادراتی مطابقت دارند.
به عنوان مثال گمرک طبق مقررات صادراتی ایران، محصولات کشاورزی را بررسی میکند تا از تطابق آنها با استانداردهای بهداشتی و کیفیت اطمینان حاصل کند.
پرداخت عوارض صادراتی: بر اساس قوانین صادرات ایران، در برخی موارد، صادرکنندگان باید عوارض صادراتی بپردازند. این عوارض میتواند بهصورت درصدی از ارزش کالا یا بهطور ثابت تعیین شود.
قوانین صادراتی ایران : آنچه باید بدانید 7
کالاهای مشمول عوارض صادراتی:
برخی از محصولات کشاورزی: بر مبنای نکات حقوقی صادرات ایران، برخی از محصولات کشاورزی ممکن است مشمول عوارض صادراتی باشند تا از مصرف منابع داخلی بهطور بهینه استفاده شود و قیمتهای داخلی کنترل شود.
به عنوان مثال هندوانه که مصداق بارز صادرات آب مجازی است، مشمول عوارض صادراتی میشود.
مواد خام و نیمه خام: بنا به قوانین صادرات ایران، مواد خام و نیمه خام به علت جلوگیری از خام فروشی و حفظ منابع طبیعی مشمول عوارض صادراتی میشوند.
به عنوان مثال صادرات سنگ گچ عوارض صادراتی دارد تا از ذخایر معدنی بهطور بهینه استفاده شود.
کالاهایی که عوارض زیستمحیطی دارند: به موجب قوانین صادرات ایران ، برخی کالاهایی که تأثیرات زیستمحیطی قابل توجهی دارند مانند سموم کشاورزی، برای کاهش آثار منفی بر محیط زیست تحت عوارض صادراتی قرار میگیرند.
صدور مجوزهای لازم:بر اساس قوانین صادرات ایران، بسته به نوع کالا و کشور مقصد، ممکن است صادرکنندگان نیاز به دریافت مجوزهای خاص یا گواهینامههای بهداشتی، استاندارد یا فنی داشته باشند.
به عنوان مثال برای صادرات محصولات غذایی، ممکن است نیاز به گواهی بهداشت و سلامت از مراجع مربوطه باشد.
آزادسازی کالا برای صادرات: بعد از تکمیل مراحل بالا، گمرک کالاها را برای صادرات آزاد میکند. صادرکننده میتواند کالاها را به شرکت حملونقل (حمل و نقل کالا برای صادرات) بسپارد تا به کشور مقصد ارسال شوند.
قوانین صادراتی ایران : آنچه باید بدانید 8
موانع و چالشهای حقوقی
در فرآیند صادرات از ایران، صادرکنندگان با موانع و چالشهای حقوقی مختلفی روبهرو میشوند. این موانع میتوانند بهطور مستقیم بر توانایی صادرکنندگان برای ارسال کالاها به خارج از کشور تأثیر بگذارند. در ادامه، به توضیح موانع و چالشها میپردازیم:
مشکلات مربوط به مجوزها و مدارک: بر اساس نکات حقوقی صادرات ایران، برای صادرات کالا، نیاز به دریافت مجوزها و مدارک خاص از سازمانهای دولتی مختلف است. عدم دریافت یا تأخیر در دریافت این مدارک میتواند مشکلاتی ایجاد کند:
تأخیر در صدور مجوز: ممکن است فرآیند دریافت مجوزها طولانی و زمانبر باشد.
عدم تطابق مجوزها: ممکن است مجوزی که برای کالا صادر میشود، آنالیزهای مورد نظر کشور مقصد را شامل نشود.
به عنوان مثال، یک شرکت تولیدکنندهی مواد غذایی برای صادرات محصولات خود به کشورهای آسیایی نیاز به گواهی بهداشت دارد. اگر این گواهی بهطور صحیح و بهموقع صادر نشود، ممکن است صادرات کالا به تأخیر بیفتد یا حتی متوقف شود.
مشکلات مربوط به تعرفهها و عوارض: تعرفهها و عوارض میتوانند بر هزینههای صادرات و قیمت نهایی کالاها در بازارهای بینالمللی تأثیر بگذارند.
اگر یک صادرکننده بخواهد محصولات کشاورزی به عمان صادر کند و تعرفههای بالایی برای این محصولات وضع شده باشد، این امر میتواند هزینههای صادرات را افزایش دهد و به کاهش رقابتپذیری در بازار عمان منجر شود.
مسائل حقوقی و تجاری بینالمللی: تجارت بینالمللی با مسائل حقوقی و تجاری پیچیدهای همراه است که میتواند شامل قراردادها، اختلافات تجاری و قوانین کشور مقصد باشد:
اختلافات قراردادی: اختلافات قراردادی زمانی رخ میدهد که طرفین قرارداد در مورد تفسیر یا اجرای مفاد قرارداد اختلاف نظر داشته باشند. این اختلافات میتواند شامل موارد زیر باشد:
عدم تحویل به موقع کالا: فرض کنید یک شرکت ایرانی قراردادی برای صادرات خاویار به یک شرکت فرانسوی دارد. اگر شرکت ایرانی نتواند خاویار را در زمان مقرر تحویل دهد، شرکت فرانسوی ممکن است ادعای خسارت کند. (حمل و نقل کالا برای صادرات)
کیفیت کالا: اگر کیفیت خاویار تحویلی با آنچه در قرارداد ذکر شده متفاوت باشد، این موضوع میتواند منجر به اختلاف شود.
قوانین متفاوت کشورها: قوانین هر کشور ممکن است متفاوت باشد و این تفاوتها میتواند بر قراردادهای بینالمللی تأثیر بگذارد. برخی از این تفاوتها عبارتند از:
قوانین مربوط به قراردادها: در برخی کشورها، قراردادها باید به صورت کتبی باشند، در حالی که در برخی دیگر، قراردادهای شفاهی نیز معتبر هستند.
قوانین مربوط به حل اختلاف: برخی کشورها ممکن است سیستمهای قضایی متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال، در انگلستان و ولز، سیستم قضایی مشترکی وجود دارد، اما اسکاتلند سیستم قضایی خود را دارد.
فرض کنید یک شرکت ایرانی قراردادی با یک شرکت آلمانی برای صادرات خاویار دارد. در این قرارداد، طرفین باید تصمیم بگیرند که در صورت بروز اختلاف، کدام کشور قانون حاکم خواهد بود. اگر قانون ایران انتخاب شود، دادگاههای ایران مسئول حل اختلاف خواهند بود و بالعکس.
